24 juli 2023, update 13 juni 2024
Wat is een beschermd beroep en wat is een vrij beroep? Voor sommige beroepen is het logisch dat deze beschermd zijn. Maar er zijn ook genoeg voorbeelden van beroepen die tegen de verwachting in toch niet beschermd zijn. Bekijk de lijst met beschermde beroepen en het overzicht met vrije beroepen waarvan veel mensen denken dat deze beschermd zijn. En waarom zijn er eigenlijk niet veel meer beschermde beroepen?
Een beschermd beroep heet officieel een gereglementeerd beroep. Je mag de titel van een beschermd beroep niet gebruiken zonder officiële toestemming of gevolgde opleiding. Deze toestemming is wettelijk geregeld en wordt verleend door organisaties die dit juridisch mogen. Het recht om een bepaalde beroepstitel te mogen gebruiken, wordt ook wel titelbescherming genoemd. Hieronder staan bekende en onbekendere voorbeelden van beschermde beroepen.
De meeste beroepen zijn niet beschermd. Dit zijn de zogenaamde vrije beroepen. Iedereen kan zich bijvoorbeeld een auteur of ondernemer noemen en deze beroepstitel op zijn CV of LinkedIn zetten. Maar er zijn ook vrije beroepen waarvan veel mensen denken dat deze beschermd zijn. Hieronder een overzicht van vrije beroepen die het imago van een beschermd beroep hebben. Dus voor alle onderstaande beroepen geldt dat je jezelf zo mag noemen en de diensten of producten onder deze beroepsnaam mag aanbieden.
Wat kenmerkt de beschermde beroepen? Veel beschermde beroepen zijn medisch. Als iedereen zomaar arts kon worden en de daarbij horende handelingen mocht verrichten, zou het leed niet te overzien zijn. Daarnaast hebben veel beroepen die de rechtsstaat moeten beschermen een titelbescherming. Zoals een advocaat en notaris. Maar ook het beroep van bijvoorbeeld een accountant is beschermd omdat deze ervoor zorgt dat mensen ervan uit kunnen gaan dat financiële cijfers kloppen en er dus minder risico is op bedrog en fraude.
Er zijn veel meer vrije beroepen dan beschermde beroepen. De meeste mensen zullen een vrij beroep uitoefenen. Waarom is het aandeel van beschermde beroepen relatief klein? De belangrijkste reden hiervoor is dat te veel bescherming leidt tot overregulering met als gevolg dat diensten duurder en onbereikbaarder worden. Een beroep dat beschermd is, is minder toegankelijk. Dat leidt tot minder concurrentie en kan bijvoorbeeld tot een duurdere dienstverlening leiden of ervoor zorgen dat er wachttijden of tekorten ontstaan. Voor de samenleving is dit niet goed en de overheid zal dus ook erg voorzichtig zijn met het uitbreiden van de lijst van beschermde beroepen. Bovendien zijn veel vrije beroepen veel minder vrij dat dat het lijkt. Iedereen kan zich bijvoorbeeld wel marktonderzoeker noemen. Maar als je bij een marktonderzoekbureau gaat werken, zal je toch moeten kunnen aantonen dat je beschikt over de juiste vaardigheden en opleidingen. Daarnaast zijn er bij veel beroepsgroepen brancheorganisaties en keurmerken die klanten helpen bij het kiezen van een betrouwbare product- of dienstleverancier.
Voorstanders van titelbescherming van een bepaald beroep zullen moeten aantonen dat dit wenselijk is voor de samenleving. De gemeente Amsterdam wil bijvoorbeeld dat het beroep van makelaar beschermd wordt. Volgens de gemeente zijn er te veel mensen die zich makelaar noemen en die burgers benadelen bij de aanschaf van een huis. De gemeente kan hierbij hoop putten uit de wetgeving rond het beroep van taxichauffeur. Zo moest je vroeger als taxichauffeur een examen afleggen bij de politie voordat je klanten in een auto mocht vervoeren. Op een gegeven moment is deze regel afschaft en kon iedereen taxichauffeur worden. Dit leidde tot een wildgroei aan taxichauffeurs die geen Nederlands spraken, onveilig reden en geen kennis hadden van de stad waarin ze reden. Dit was ook niet de bedoeling waardoor er nieuwe wetgeving is gekomen. Een (aankomende) taxichauffeur moet nu een speciale taxi chauffeurskaart halen en moet hiervoor aan een aantal eisen voldoen. Alleen dan mag hij of zij zich (weer) taxichauffeur noemen en het beroep uitoefenen. De kans dat een beroep beschermd wordt, zal dus vooral toenemen als er genoeg misstanden zijn.
Ontbreekt er volgens jou een beschermd beroep of een vrij beroep dat misschien wel een beschermd beroep zou moeten zijn? Laat het ons weten en neem contact op! Dan zullen wij deze toevoegen.
