De Big Five persoonlijkheidstheorie is de meest gebruikte en best onderzochte persoonlijkheidstheorie. Uit jarenlang en wereldwijd psychologisch onderzoek blijkt dat je iemands persoonlijkheid door middel van vijf dimensies, de zogenaamde Big Five, kunt beschrijven. Deze dimensies zijn extraversie, vriendelijkheid, emotionele stabiliteit, ordelijkheid en openheid. Per dimensie kun je hoog, laag of ergens daar tussenin scoren. Er zijn geen slechte scores. Je moet er alleen voor zorgen dat je een (werk)omgeving vindt of creëert die bij je persoonlijkheid past. Veel persoonlijkheidstests die bij loopbaanadvies worden gebruikt, zijn gebaseerd op de Big Five persoonlijkheidstheorie.
Wil je weten hoe je scoort op de vijf hoofddimensies van persoonlijkheid? Doe dan nu de Big Five test.
De vijf persoonlijkheidskenmerken uit de Big Five persoonlijkheidstheorie zijn extraversie, vriendelijkheid, emotionele stabiliteit, ordelijkheid en openheid. Op basis van iemands score op deze vijf persoonlijkheidskenmerken krijg je een goed beeld van iemands persoonlijkheid.
1. Extraversie. Hoe extravert is iemand? Je score op deze schaal laat zien in welke mate je behoefte hebt aan contact met andere mensen. Introverte mensen werken liever meer op zich zelf en extraverte mensen hebben meer behoefte aan contact met anderen en houden meer van afwisseling. Meer informatie over dit kenmerk met passende beroepen vind je op extraversie.
2. Vriendelijkheid. Deze schaal wordt ook wel altruïsme genoemd en laat zien in welke mate iemand van nature meer van zijn of haar eigen belang uitgaat of meer oog heeft voor de belangen van anderen. Een lagere score op deze schaal maakt iemand competitiever, minder inschikkelijk. En een hogere score betekent dat je over het algemeen wat socialer en milder bent. Meer informatie over dit kenmerk vind je op vriendelijkheid.
3. Emotionele stabiliteit. In sommige versies wordt deze schaal ook wel neuroticisme genoemd. Ben je van nature kalm en niet snel van je stuk te brengen (emotioneel stabiel) of ben je van nature wat gevoeliger, sensitiever en sneller (over)bezorgd. Meer informatie over dit kenmerk met passende beroepen vind je op emotionele stabiliteit.
4. Ordelijkheid. Deze schaal wordt ook wel gewetensvolheid of zorgvuldigheid genoemd. Ben je iemand die van nature erg geordend is, altijd op tijd is en structureel en systematisch te werk gaat? Of ben je meer iemand die wat flexibeler is en soms wat chaotisch. Meer informatie over dit kenmerk vind je op ordelijkheid.
5. Openheid. Met openheid wordt bedoeld in welk mate je open staat voor nieuwe ervaringen. Ben je van nature fantasierijk, loop je over van ideeën en benieuwd hoe het anders kan. Of ben je wat traditioneler ingesteld en hou je het liever bij het oude. Meer informatie over dit kenmerk vind je op openheid.
Voor veel mensen geldt dat ze maar op een of twee kenmerken erg hoog of laag scoren. Op de andere schalen scoren mensen dan ergens rond het gemiddelde. Loop de vijf kenmerken maar eens langs en bepaal bij elk kenmerk wie jij een goed voorbeeld vindt van een hoge of lage score. Wie van jouw vrienden of collega’s vind je bijvoorbeeld heel extravert, wie scoort het laagst op vriendelijkheid (is heel competitief), wie vind je over het algemeen erg geordend? Als je dit per schaal doet, zal je dus zien dat je bij elke schaal wel een voorbeeld kunt vinden van iemand die hier erg hoog of laag op scoort. De meeste andere mensen die je kent zitten dan ergens tussen die twee mensen in en scoren op die schaal dan wat minder uitgesproken.
Halverwege de vorige eeuw hebben Amerikaanse onderzoekers gekeken naar de woorden die mensen gebruiken om elkaar te beschrijven, karakteriseren. Het blijkt dat als je deze woorden clustert, je vijf eigenschappen overhoudt. Ook uit later onderzoek bleek telkens weer dat mensen elkaar en zichzelf beschrijven op basis van eigenschappen die je kunt indelen in vijf categorieën. Deze vijf categorieën vormen de basis van de Big Five persoonlijkheidstheorie. De Big Five persoonlijkheidstheorie is dus een mooi voorbeeld van een theorie die gebaseerd is op empirisch onderzoek. Ook bij nieuwe onderzoeken blijkt telkens weer dat de vijf kenmerken uit de Big Five persoonlijkheidstheorie boven komen drijven.*
Voor je persoonlijkheid geldt over algemeen dat deze min of meer vast staat. Emotioneel stabiele mensen zijn zo geboren en werden vroeger, als kind al vaak zo betiteld. Dat is ook helemaal niet erg. Want er zijn geen goede of slechte scores. Voor elke score zijn er wel beroepen of werksituaties te bedenken die daar goed bij passen. Zorg er dus voor dat je werk doet dat bij je persoonlijkheid past. Ben je van nature vrij extravert, doe dan geen werk waarbij je weinig contact hebt met ander mensen. Voor hectische beroepen geldt dat het verstandig is dat je niet te laag scoort op emotionele stabiliteit en voor beroepen waarbij je veel klantcontact hebt en service heel belangrijk is, kan je beter hoog scoren op vriendelijkheid. Het is dan ook logisch dat werkgevers vaak ook op deze manier naar functies kijken. Bij een assessment zullen zij dus zoeken naar mensen die qua persoonlijkheid het beste passen bij de vacature. De persoonlijkheidstests die bij assessments worden gebruikt zijn dan ook vaak gebaseerd op de Big Five persoonlijkheidstheorie. Voor loopbaanadviseurs geldt hetzelfde. Ook zij zullen kijken naar iemands persoonlijkheid en zoeken naar beroepen en werksituaties waarin iemand het beste tot zijn of haar recht komt. Naast een klassieke beroepskeuzetest maken ze daarbij vaak gebruik van een op de big five persoonlijkheidstheorie gebaseerde test.
* Bron: Bartels en Dijkstra (2016). Inleiding in de persoonlijkheidspsychologie. Amsterdam: Boom uitgevers
