16 maart 2016, update 3 april 2023
In de komende 10 à 20 jaar zullen de capaciteiten van robots steeds groter worden. Wat zijn de gevolgen van deze robotisering voor bestaande en nieuwe beroepen? Wordt jouw baan bedreigd door een robot? Ga hiervoor naar de beroepenzoeker, vind je beroep en ontdek hoe robotproof jouw beroep is.
Maar welke banen en beroepen worden bedreigd door de robot? Wat zijn de winnaars en verliezers van de robotisering? De Universiteit van Oxford heeft hiernaar onderzoek gedaan. Op basis van dit onderzoek heeft Jobpersonality elk beroep in een Nederlandstalige database met meer dan 1200 veelvoorkomende beroepen weten te voorzien van een robotiseringspercentage. Of een beroep bedreigd wordt door de robot hangt vooral af van de taken en werkzaamheden die bij een beroep horen. Steeds meer taken zullen door robots uitgevoerd kunnen worden. Denk aan zelfsturende voertuigen of apparaten die het gras maaien of als drone een pakketje bezorgen. Maar er komen ook steeds meer robots die taken van hoger opgeleide mensen gaan overnemen. Bijvoorbeeld op het gebied van administratie en controle waardoor er steeds minder accountants en belastingadviseurs nodig zijn. Dit blijkt ook uit onderstaande top 10 beroepen van beroepen die een zeer grote kans lopen te verdwijnen als gevolg van robotisering.
Top 10 van beroepen die gaan verdwijnen als gevolg van robotisering
Wat voor soort beroepen lopen nu een groot risico? Vooral administratief personeel, zoals boekhoudkundig medewerkers, secretaresses en data-invoerders. Maar ook assemblagemedewerkers, laaggeschoolde arbeiders in de landbouw en visserij, bedieningspersoneel van machines en apparaten, bestuurders van voertuigen en winkelpersoneel lopen een groot risico. Benieuwd of jouw beroep er bij zit? Ga hiervoor naar de beroepenzoeker en vind je beroep. Bij elk geselecteerd beroep wordt door middel van een percentage aangegeven hoe groot de kans is dat dit beroep zal verdwijnen.
Welke beroepen zijn minder gevoelig voor de robotisering? Bekijk onderstaande top 10 van beroepen die niet of nauwelijks gevoelig zijn voor robotisering. Het percentage geeft aan hoe groot de kans is dat dit beroep in de komende twintig jaar zal verdwijnen als gevolg van de komst van robotisering en automatisering.
Wat meteen opvalt, is dat deze top 10 vooral bestaat uit sociale beroepen en creatieve beroepen. En dan met name beroepen in de zorg en het onderwijs. Andere beroepen die niet in deze top 10 staan maar niet snel zullen verdwijnen zijn leidinggevende en coördinerende beroepen als marketingmanager, CEO en salesmanager. Overigens is een lage kans op robotisering geen goede indicator voor een grote kans op werk. Veel creatieve beroepen zullen niet snel gerobotiseerd worden, toch is het arbeidsmarktperspectief voor bijvoorbeeld fotografen en grimeurs niet heel gunstig.
Robotisering treft dus zowel hoger opgeleiden als lager opgeleiden. Maar welke bevolkingsgroepen lopen een groot risico op baanverlies dankzij robotisering? Onderzoekers van Oliver Wyman en Mercer stellen dat werknemers tussen de vijftig en 64 jaar de grootste kans hebben om hun baan te verliezen als gevolg van robotisering. Dit staat in hun rapport over de gevolgen van automatisering en vergrijzing. Veel ouderen beschikken niet over de digitale vaardigheden om mee te gaan met nieuwe technologieën. Voor hen bedraagt de gemiddelde kans om hun baan te verliezen 51 procent. Ouderen blijken vooral werkzaamheden (administratieve taken en handmatig en repetitief productiewerk) uit te voeren die op termijn door computers en robots overgenomen kunnen worden. Werknemers die begin vijftig zijn en nog minimaal 15 tot 17 jaar moeten werken, lopen gemiddeld genomen een vergroot risico. Voor hen is het dus zaak om te gaan bijscholen en digitale vaardigheden op te gaan doen. Los van de vraag wie dit moet gaan regelen (de overheid, de bedrijven of werknemers zelf). Anders zal dankzij de vergijzing een steeds groter gedeelte van de beroepsbevolking het risico lopen dat intelligente technologie hun werk overbodig maakt. Ben je zelf 45 jaar of ouder? Ontdek wat je kunt doen en ga naar beroepen voor 45-plussers. Overigens zal vanaf ongeveer 2020, door de vergrijzing, de totale beroepsbevolking gaan krimpen. Zonder technologische vernieuwingen zal de productiviteit van een land daardoor ook gaan afnemen. Er zijn immers steeds minder handen om het werk te gaan doen. Robotisering is dan, volgens economen Brzeski en Colijn van de ING, de manier om economische groei toch op een behoorlijk niveau te houden. Zij stellen dan ook dat robotisering voor de gehele economie eerder een oplossing is dan een probleem.
Robotisering wordt door veel mensen als een bedreiging gezien. Zeker op het gebied van werkgelegenheid. Maar robotisering heeft ook veel voordelen. Veel fysieke en vaak ook gevaarlijke werkzaamheden kunnen door robots overgenomen gaan worden. Maar ook saaie en repetitieve werkzaamheden zullen steeds vaker door machines en computers gedaan kunnen worden. Stuart Russell, Professor Computer Science aan de Universiteit van Berkeley, gespecialiseerd in AI geeft aan; “Door de eeuwen heen zijn mensen gebruikt als robots.” Bijvoorbeeld bij het bewerken van land, in de mijnbouw of bij de productie van goederen. Vaak waren dat zeer gevaarlijke, zware en eentonige werkzaamheden. Werkzaamheden die nu ‘gelukkig’ door robots gedaan kunnen werken.
Dankzij de robotisering ontstaan er ook nieuwe beroepen. John Markoff, Pulitzer Prijs winnend Journalist, die al 40 jaar schrijft over de impact van AI, geeft aan; “Als mensen zijn we altijd erg goed in het voorspellen wat gaat verdwijnen maar we zijn niet goed in het voorspellen wat zich nieuw aandient.” Volgens John Markoff ontstaan er veel nieuwe beroepen, beroepen waar we nog nooit aan gedacht hadden. Ondertussen zijn er al nieuwe beroepen ontstaan, zoals een motion designer, drone-piloot en big data specialist. Ben je benieuwd welke beroepen er nog meer zijn ontstaan? Bekijk dan het overzicht van nieuwe beroepen.
Tot voor kort dacht men dat robotisering, net als andere grote veranderingen zoals de industriële revolutie of de komst van computers, goed is voor de werkgelegenheid. In een rapport uit 2018 van het World Economic Forum (WEF) staat dat de robotisering per saldo meer banen zal creëren dan doen laten verdwijnen. Het WEF geeft aan dat vooral in de accountancy, industrie, klantbeheer en het secretariaat banen het grootste risico lopen om te worden overgenomen door machines. Aan de andere kant zal vooral de vraag naar beroepen als data analist, software ontwikkelaar en social media specialist toenemen. Dit zijn allemaal beroepen die voortkomen uit of gebaseerd zijn op ontwikkelingen op het gebied van nieuwe technologie en robotisering. In sectoren waar sociale vaardigheden belangrijk zijn, zoals marketing of sales, zal het aantal banen volgens het rapport van het WEF ook blijven groeien. Het WEF geeft tot slot aan dat van de huidige werknemers iets meer dan helft nieuwe vaardigheden moet opdoen om aan het werk te kunnen blijven. Voor veel mensen zal het dus op een gegeven moment van belang zij zich te laten bijscholen of omscholen. Maar door de snelle opkomst van artificiële intelligentie (AI) zijn er steeds meer mensen die hieraan twijfelen. Beroepen die ongevoelig leken voor robotisering, zoals op het gebied van tekstschrijven en programmeren, bevatten werkzaamheden die door AI overgenomen kunnen worden. Goldman Sachs denkt bijvoorbeeld dat in de Westerse wereld heel veel banen door AI worden bedreigd. Elon Musk denkt zelfs dat het meeste werk uiteindelijk door robots overgenomen zal worden. Meer informatie hierover vind je op door AI bedreigde beroepen.
De arbeidsmarkt zal dus enorm veranderen door de komst van robots en de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie. Paul Daugherty van organisatieadviesbureau Accenture waarschuwt bedrijven niet te wachten en te denken dat ze tegen die tijd wel nieuwe mensen kunnen vinden die over de vaardigheden beschikken voor de nieuwe eisen van een beroep. De vereiste competenties van beroepen veranderen zo snel dat die bedrijven hun eigen arbeidskrachten moeten omvormen. Bedrijven moeten meer doen om hun mensen continu te laten bijleren. In de medische wereld gebeurt dit al. Veel chirurgen en andere medische specialisten kijken bij een medische ingreep tegenwoordig meer naar een computerscherm dan naar de patiënt zelf. Ga je dan een gamer vragen om een operatie te verrichten? Nee, je moet ervoor zorgen dat de arts over de vaardigheden gaat beschikken om met een joystick een operatie uit te voeren. Dit gaat ook gelden voor steeds meer andere beroepen. In zijn algemeenheid kun je stellen dat puur fysieke banen meer digitale elementen gaan krijgen. Daarom moet het bedrijfsleven zo snel mogelijk grootschalig investeren in bijscholing van hun personeel. Anders lopen zij het risico geen personeel meer te kunnen vinden voor het werk dat in een gerobotiseerde samenleving gedaan moet worden.
Wat zijn de gevolgen van de robotisering voor jouw beroep? Je kunt nu zien hoe groot de kans is dat jouw beroep wordt overgenomen door een robot. Ga hiervoor naar de beroepenzoeker en vind je beroep. Bij elk geselecteerd beroep wordt door middel van een percentage aangegeven hoe groot de kans is dat dit beroep zal verdwijnen.
Bij een percentage van meer dan 90% is de kans heel groot dat het gevonden beroep binnen 20 jaar ophoudt te bestaan. Bij een percentage van minder dan 10% is de kans dat het beroep verdwijnt erg klein en hoef je je nauwelijks zorgen te maken. Bij percentages rond de 50% zullen er veel werkzaamheden door de robot overgenomen worden en neemt de vraag naar dit beroep aanzienlijk af.
De automatiseringspercentages van de beroepen die je via de beroepenzoeker kunt raadplegen zijn gebaseerd op een onderzoek van de Universiteit van Oxford. Bij dit onderzoek is dezelfde database met beroepen gebruikt als voor de beroepenzoeker. Meer informatie hierover kun je vinden in de uitleg over de beroepenzoeker. Voor de gevolgen van de robotisering voor de Nederlandse arbeidsmarkt is onder andere het onderzoek van Deloitte Nederland geraadpleegd.
Onlangs heeft de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) een onderzoek gedaan naar de impact van robotisering en artificiële intelligentie (AI) op werkgelegenheid. Het OESO-rapport relativeert de robotiseringspercentages uit het onderzoek van de Universiteit van Oxford.
De Universiteit van Oxford zei in hun onderzoek dat ongeveer 47% van de banen in de VS een "hoog risico" lopen om in de volgende 20 jaar te worden geautomatiseerd. Volgens de OESO zal ongeveer 10% van de Amerikaanse banen verdwijnen. Dit is een erg groot verschil. Voor Nederland zouden de gevolgen voor het verdwijnen van banen ook veel minder groot zijn. Ook in een ander, inmiddels veel aangehaald onderzoek van de Universiteit van Mannheim wordt gesteld dat het met de impact van robotisering wel zal meevallen.
Als onderbouwing van deze verschillen geeft de OESO onder andere aan dat er tussen beroepen met dezelfde naam grote verschillen kunnen zijn qua werkzaamheden en taken en daarmee ook de kans op robotisering erg kan variëren. Een timmerman bij een kleine aannemer, die veel verschillende taken uitvoert, is bijvoorbeeld veel minder makkelijk door een robot over te nemen dan een timmerman die op een vaste locatie werkt en dezelfde soort producten maakt. Tegelijkertijd zal volgens de OESO het werk van de meeste mensen, als gevolg van diezelfde robotisering en de opkomst van AI, significant gaan veranderen.
De auteurs Carl Benedikt Frey en Michael Osborne van het robotiseringsonderzoek van de Universiteit van Oxford hebben inmiddels gereageerd op het onderzoek van de OESO en andere onderzoeken waarin minder dramatische cijfers over de gevolgen van robotisering worden gepresenteerd. Hun antwoord: “Onze schatting, dat 47% van de banen wordt blootgesteld aan toekomstige automatisering, is niet buitengewoon hoog. Integendeel, de schattingen van de Universiteit van Mannheim en de OESO lijken extreem laag.” Ze geven hiervoor een aantal verklaringen. In het onderzoek van de Universiteit van Oxford is alleen gekeken naar de automatiseerbaarheid van taken die bij een beroep horen. En als bepaalde taken te automatiseren zijn, zullen deze op een gegeven moment geautomatiseerd gaan worden. Wanneer en hoe precies, daarover heeft Oxford geen uitspraken gedaan. In andere onderzoeken werd ook gekeken naar variabelen als geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. De onderzoekers van Oxford vinden dit een discutabele methode. Alsof de werkzaamheden van een accountant niet geautomatiseerd gaan worden omdat deze hoog opgeleid is? In het onderzoek van de OESO is daarnaast gewerkt met beroepscategorieën. Verschillende beroepen met verschillende vaardigheidseisen worden dan samengevoegd in een categorie met een automatiseringsrisico. Oxford zegt dat hierdoor waardevolle informatie verloren gaat en ook niet duidelijk is welk beroep in welke mate bijdraagt aan een gevonden robotiseringspercentage. Oxford geeft daarnaast aan dat de werkzaamheden in een beroep inderdaad kunnen variëren als gevolg van setting en specifieke omstandigheden maar geeft tegelijkertijd aan dat zij verwachten dat bedrijven altijd zullen proberen te profiteren van nieuwe technologieën. Landarbeiders in 1900 hadden ook verschillende taken en verantwoordelijkheden. Toen werkte 40% van de mensen in de westers wereld in de landbouw, nu is dat minder dan 2%. Ondanks het feit dat de bevindingen van de onderzoeken van de OESO en de Universiteit van Mannheim veel publiciteit hebben gekregen, blijven de onderzoekers van Oxford bij hun conclusies.
Critici van onderzoeken naar de impact van robotisering merken op dat voorspellingen lastig zijn en dat niemand kan voorzien hoe snel de ontwikkelingen precies zullen gaan. Calum Chace, auteur van The Economic Singularity, zegt bijvoorbeeld; "Het probleem met alle studies in dit debat is dat ze proberen empirisch bewijsmateriaal aan te brengen, terwijl ze geen rekening houden met de steeds snellere verbeteringen van AI-systemen". Met andere woorden, robotisering en AI blijken steeds meer te kunnen en vormen daarmee juist wel een groter gevaar voor bestaande beroepen en werkzaamheden. Een ding is wel zeker, op het moment dat machines beter, goedkoper en sneller bepaalde taken kunnen uitvoeren dan mensen, zullen deze machines ingezet gaan worden.
Wat pleit voor het onderzoek van de Universiteit van Oxford is dat zij hebben gekeken naar de theoretische mogelijkheid dat de werkzaamheden die bij een beroep horen geautomatiseerd kunnen worden. Wat vooral ter discussie staat is de snelheid waarin de veranderingen zullen plaatsvinden. In theorie is het mogelijk dat we op een gegeven moment geen of veel minder vrachtwagenchauffeurs en taxichauffeurs nodig hebben. Maar hoe snel dit gaat gebeuren, is niet te zeggen. Dit hangt ook af van andere factoren zoals wetgeving op het gebied van verkeer en veiligheid. Oxford geeft ook niet aan wanneer een beroep zal gaan verdwijnen. De robotiseringspercentages van beroepen laten vooral zien welke beroepen gevoeliger zijn voor robotisering en AI. Hoe hoger het percentage, hoe groter de kans dat veel of een substantieel deel van de werkzaamheden zullen worden overgenomen door machines. Dit is wel degelijk relevant bij het kiezen van een studie of baan of het maken van een carrièreswitch. Want een studie of loopbaankeuze is een investering in jezelf waarbij je, net als bij andere investeringen, ook kijkt naar de risico’s. Via de beroepenzoeker kun je bij elk beroep zien hoe groot de kans, volgens de Universiteit van Oxford, op robotisering is.
