Hieronder staan de 30 belangrijkste soft skills. Met soft skills worden generieke vaardigheden bedoeld. Voor dit soort vaardigheden kan je geen vakopleidingen volgen. Onderstaande lijst laat zien welke soft skills je vaak in een vacature of functieomschrijving zal tegenkomen. De soft skills staan in volgorde van belangrijkheid. Hoe vaker een soft skill in vacatures wordt gevraagd, hoe hoger deze staat. Bij elke soft skill wordt uitgelegd welk persoonlijkheidskenmerken uit de Big Five persoonlijkheidstheorie hiermee samenhangen. Ook worden ter illustratie verschillende beroepen genoemd waarbij deze skill vaak gevraagd zal worden. Loop ze eens rustig langs en ontdek welke soft skills jij bezit en welke beroepen hierbij passen.
1 Communicatie
Communicatie als soft skill is een vrij breed begrip. Bij sommige vacatures wordt gevraagd om iemand met een uitstekende communicatie in woord en geschrift. Dit wordt ook wel schriftelijke en mondelinge uitdrukkingsvaardigheid genoemd. Dit hangt sterkt samen met iemands vermogen om ideeën om te zetten in teksten of onder woorden te brengen.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op openheid
Voorbeeldberoepen: content-marketeer, vlogger, beleidsmedewerker
Maar soms bedoelen ze in vacatures met communicatie dat ze op zoek zijn naar iemand die communicatief is. Een eigenschap die belangrijk is voor functies met veel klantcontact of waarbij je veel moet informatie moet uitwisselen. Wat inhoudt dat je makkelijk op mensen afstapt, snel de telefoon pakt en het initiatief neemt.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op extraversie & emotionele stabiliteit
Voorbeeldberoepen: verkoopmedewerker, headhunter, accountmanager
2 Zelfmotivatie
Zelfmotivatie betekent dat werkgevers vooral op zoek zijn naar mensen die zelfstandig zijn en niet aangemoedigd hoeven te worden. Andere termen hiervoor zijn zelfstarter, gedreven, verantwoordelijk en zelfredzaam. Een eigenschap die in heel veel verschillende functies gewenst is.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: programmeur, schoonmaker, productiemedewerker
3 Werken in groepsverband
Voor veel functies zijn werkgevers op zoek naar mensen die goed kunnen werken in groepsverband. Hiermee worden eigenlijk teamspelers bedoeld, mensen die sociaal zijn en graag meedoen. Dit vraagt om het vermogen te kunnen samenwerken. Dus dat betekent dat mensen niet alleen aan hun eigen belang denken maar ook rekening houden met het belang van anderen en kunnen luisteren. Daarnaast moet je voor deze soft skill ook graag onder de mensen zijn.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op vriendelijkheid & extraversie
Voorbeeldberoepen: keukenmedewerker, beroepsmilitair, agile coach
4 Servicegerichtheid
Met servicegerichtheid wordt ook wel klantvriendelijkheid bedoeld. Een werkgever is dan op zoek naar iemand die het belang van de klant vooropstelt en deze actief helpt. Deze soft skill wordt gevraagd bij functies waar je klanten moet helpen en verkoop minder belangrijk is. Vaak zijn dit functies in de zakelijke dienstverlening of op het gebied van onderhoud.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op vriendelijkheid & extraversie
Voorbeeldberoepen: klantenservicemedewerker, host, servicemonteur, relatiemanager
5 Aanpassingsvermogen
Met aanpassingsvermogen bedoelen werkgevers mensen die flexibel, coöperatief en tolerant zijn. Dit is een belangrijke eigenschap in functies waarbij je moet reageren op calamiteiten en het lastig is om je werk vooraf te plannen. Dat betekent over het algemeen dat tegen onzekerheid kunt, niet snel in stress schiet en tegelijkertijd rekening met anderen wilt houden.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op vriendelijkheid & emotionele stabiliteit
Voorbeeldberoepen: storingsmonteur, politieagent, ambulanceverpleegkundige
6 Aandacht voor detail
Als er in vacatures staat dat ze op zoek zijn naar iemand met aandacht voor detail bedoelen ze eigenlijk een consciëntieus iemand, iemand die een pietje precies is. Dit zijn de mensen die bijna altijd een opgeruimd bureau hebben, altijd op tijd komen en vrij perfectionistisch zijn. Een eigenschap waar werkgevers dol op zijn. Vooral van belang in financiële, IT en juridische functies en werk waarbij fouten grote gevolgen kunnen hebben en je deze dus moet voorkomen.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: luchtverkeersleider, software developer, juridisch medewerker, cardioloog
7 Doelgericht
Als werkgevers op zoek zijn mensen die doelgericht zijn, bedoelen ze mensen die vasthouden aan hun plan, dit tot een goed einde willen brengen en niet snel afgeleid zijn. Zeg maar het tegenovergestelde van flexibel. Deze eigenschap kan goed van pas komen in functies waarbij je wordt afgerekend op productie of in een omgeving met heel veel afleiding en waarbij je deze moet kunnen weerstaan.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: algemeen directeur, vrachtwagenchauffeur, operator
8 Coördineren
Coördineren is een ander woord voor regelen of organiseren. Voor deze eigenschap moet je niet mensenschuw zijn en tegelijkertijd organisatorisch zijn. Een eigenschap die van belang is als je veel mensen aanstuurt of contact mee hebt en tegelijkertijd veel verschillende verantwoordelijkheden hebt.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op extraversie & ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: teamleider, projectleider, event manager
9 Analytisch denken
Robots nemen steeds meer werk over. Het werk dat overblijft of ontstaat vraagt om andere skills dan vroeger. Analytisch denken is een van deze vaardigheden. Andere benamingen voor deze soft skill zijn innovatief, vindingrijk, intellectueel en nadenkend.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op openheid
Voorbeeldberoepen: elektricien, big data analist, BIM modelleur, KYC analist
10 Gepassioneerd
Met gepassioneerd wordt bedoeld dat mensen ergens voor gaan en geen aanmoediging nodig hebben. Tegelijkertijd willen ze hun blijdschap graag met andere mensen delen en mensen enthousiasmeren. Mensen met deze soft skill kunnen erg belangrijk zijn voor het motiveren van anderen. Zoals collega’s, belanghebbenden en klanten.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op extraversie en openheid
Voorbeeldberoepen: politicus, docent, entrepreneur, activiteitenbegeleider
11 Interpersoonlijke vaardigheden
Interpersoonlijke vaardigheden is een verzamelnaam voor vaardigheden die je nodig hebt in het contact met andere mensen. Je kan daarbij onderscheid maken tussen twee soorten interpersoonlijke vaardigheden. Extraverte vaardigheden en sociale vaardigheden. Extraverte mensen stappen makkelijk op andere mensen af en krijgen energie van aandacht. Sociale mensen zijn hulpvaardig. Mensen die extravert en sociaal zijn nemen het initiatief bij het helpen van anderen.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op extraversie en vriendelijkheid
Voorbeeldberoepen: horecamedewerker, trainer, leerkracht
12 Stressmanagement
Stressmanagement betekent dat je goed tegen stress kunt. In verschillende beroepen is het belangrijk dat je goed tegen stressbestendig bent. Omdat je bijvoorbeeld met vervelende mensen te maken kunt krijgen, het werk gevaarlijk is, onder tijdsdruk moet werken of omdat de belangen erg groot.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op emotionele stabiliteit
Voorbeeldberoepen: beroepsduiker, conducteur
13 Hard werken
Iedere werkgever wil het liefst mensen die hard willen werken. Volgens de big five theorie zijn hardwerkende mensen over het algemeen ook heel ordelijk, punctueel, goed georganiseerd en doelgericht. Eigenschappen die in heel veel verschillende functies gevraagd worden maar vooral bij beroepen waar het werk eigenlijk nooit klaar is gewenst zijn.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: verhuizer, wasserijmedewerker, schoonmaakmedewerker
14 Leiderschap
Leiderschap houdt meestal in dat iemand zelfverzekerd is en het voortouw neemt. De leider met een visie die anderen inspireert is extravert en intellectueel (hoge score op openheid). De leider die assertief en zelfverzekerd is vooral extravert en stressbestendig (hoge score op emotioneel stabiel).
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op extraversie in combinatie met openheid of emotionele stabiliteit.
Voorbeeldberoepen: algemeen directeur, entrepreneur, interim-manager, projectmanager
15 Leergierig
Leergierig als soft skill kan om verschillende redenen als competentie gewenst worden. De functie zelf vraagt om een leergierige houding. Bijvoorbeeld bij functies op het gebied van onderzoek, onderwijs en innovatie. Maar er zijn ook organisaties die een innovatie cultuur nastreven waarbij alle werknemers uitgedaagd worden om suggesties te doen voor verandering. Vaak zijn dit organisaties in de IT en commerciële dienstverlening die willen dat er een klimaat is voor innovatie en verbetering.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op openheid
Voorbeeldberoepen: laborant, software engineer, diëtist, helpdeskmedewerker ICT
16 Probleemoplossing
De vaardigheid probleemoplossing vraagt eigenlijk om twee skills. Namelijk een oplossing bedenken en er daarnaast voor zorgen dat deze oplossing daadwerkelijk wordt gerealiseerd. Iedere werkgever wil natuurlijk mensen die probleemoplossend zijn. Maar deze eigenschap is vooral erg gewenst bij calamiteiten, storingen en onderhoud. Of het nu om dingen, mensen of dieren gaat.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op openheid & ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: onderhoudsmonteur, huisarts, loodgieter
17 Creativiteit
Robots zijn niet creatief. Mensen wel. Dus deze eigenschap wordt steeds belangrijker en niet alleen bij werk in een creatieve sector of artistiek beroep. Maar ook bij het bedenken van oplossingen of nieuwe toepassingen op het gebied van dienstverlening, nieuwe software, duurzame energie, etc. Hiermee wordt eigenlijk innovatie bedoeld.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op openheid
Voorbeeldberoepen: architect, copywriter, illustrator, teeltspecialist
18 Besluitvaardigheid
Besluitvaardigheid betekent dat iemand beslissingen durft te nemen. Dus dit vraagt een zekere stressbestendigheid en doelgerichtheid. Deze eigenschap komt goed van pas in situaties die onoverzichtelijk zijn of waar er weinig of geen tijd is om lang na te denken.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op emotionele stabiliteit & ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: beveiliger, verkeersregelaar, crisis manager
19 Strategisch denken
Een strategische denker is iemand die vooruitdenkt en tegelijkertijd rekening houdt met verschillende scenario’s. Hiervoor dien je nieuwsgierig en planmatig tegelijkertijd te zijn. Dit zijn de mensen die voorkomen dat organisaties kansen laten liggen of fouten maken.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op openheid & ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: riskmanager, consultant, financieel directeur
20 Zakelijk bewustzijn
Zakelijk betekent letterlijk ‘niet persoonlijk’. Een werkgever is dan op zoek naar iemand zoekt die zich niet laat afleiden en dingen objectiveert. Dit kan dan ‘onpersoonlijk’ of ‘hard’ overkomen. Maar het kan ook betekenen dat de werkgever op zoek is naar iemand die ook naar de zakelijke kant kijkt omdat er anders te weinig wordt verdiend of te veel risico wordt gelopen.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op ordelijkheid & lagere score op vriendelijkheid
Voorbeeldberoepen: commercieel medewerker, salesmanager, makelaar, inkoper
21 Ondernemend
Ondernemend als soft skill kan van alles betekenen. De echte ondernemers werken niet voor een baas maar hebben een eigen bedrijf. Als werkgevers op zoek zijn naar mensen die ondernemend zijn, dan zoeken ze zoeken ze iemand die te typeren is als een zelfstandig ondernemer. Wat dan meestal betekent dat je binnen het bedrijf veel eigen verantwoordelijk hebt met bijbehorende risico’s. Dat betekent meestal dat je tegen stress moet kunnen, makkelijk op mensen afstapt en gedreven moet zijn.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op emotionele stabiliteit, ordelijkheid & extraversie.
Voorbeeldberoepen: bedrijfsleider, business developer, intercedent
22 Professionele verantwoordelijkheid
Geen werkgever zal op zoek zijn naar onprofessionele mensen. Dus het woord professioneel is een open deur. Waarschijnlijk zijn werkgevers die op zoek zijn naar mensen met deze skill vooral op zoek naar mensen die zakelijk en objectief zijn. Deze soft skill lijkt dan ook erg op ‘zakelijk bewustzijn’, soft skill nummer 20.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op ordelijkheid & lagere score op vriendelijkheid
Voorbeeldberoepen: administratief medewerker, planner
23 Vriendelijkheid
Vriendelijkheid als soft skill spreekt bijna voor zich. Werkgevers zijn dan op zoek naar mensen die niet uitgaan van hun eigen belang maar anderen willen helpen. Het is ook van de vijf kenmerken van de big five persoonlijkheidstheorie.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op vriendelijkheid
Voorbeeldberoepen: verpleegkundige, verzorgende IG, pedagogisch medewerker
24 Pragmatisch
Pragmatisch is eigenlijk een ander woord voor zakelijk. Iemand die pragmatisch is, is oplossingsgericht en laat zich niet afleiden door emoties of randzaken.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op ordelijkheid & lagere score op vriendelijkheid
Voorbeeldberoepen: callcenter medewerker, juridisch medewerker, supply chain manager
25 Overtuigingskracht
Overtuigingskracht houdt in dat je anderen met bewijzen tot andere gedachten brengt. Hiervoor moet je redelijk extravert zijn en ga je uit van je eigen belang of het belang van jouw organisatie. Een eigenschap die nodig of gewenst kan zijn bij verkoop, politiek en management. Te veel overtuigingskracht leidt tot dominantie.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op extraversie & lagere score op vriendelijkheid
Voorbeeldberoepen: advocaat, telemarketeer, CEO, wethouder
26 Betrouwbaar
Mensen die betrouwbaar zijn hebben oog voor het belang van de ander en komen hun afspraken na. Dat betekent dat zij naar anderen mensen luisteren, zich in iemand kunnen verplaatsen, rekening houden met de ander en tegelijkertijd hard werken en resultaatgericht zijn. Een eigenschap die belangrijk is bij functies waar mensen op jou moeten kunnen vertrouwen.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op vriendelijkheid & ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: rechter, medisch specialist, maatschappelijk werker
27 Positieve instelling
Mensen met een positieve instelling vinden snel iets leuk en zijn over het algemeen wat avontuurlijker ingesteld. Een positieve instelling komt vaak voor bij extraverte mensen. Vooral in de verkoop, horeca en het toerisme is dit een veelgevraagde eigenschap.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op extraversie
Voorbeeldberoepen: stewardess, gids, promotor, recruiter
28 Netwerken
Netwerken houdt in dat je makkelijk op mensen afstap om kennis te maken, je niet verlegen bent en zelfverzekerd bent in gezelschap. Deze eigenschap past goed bij managers, verkopers, vertegenwoordigers, politici. Eigenlijk bij alle functies waarbij je een boodschap of verhaal moet overbrengen op anderen.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op extraversie & emotionele stabiliteit
Voorbeeldberoepen: vertegenwoordiger, fondsenwerver, horecamanager
29 Empathisch
Empathisch houdt in dat iemand beleefd, behulpzaam, onbaatzuchtig en tactvol is. Empathische mensen kunnen zich goed verplaatsen in de gevoelens en behoeften van anderen. Dat is een belangrijke eigenschap bij werk waarbij je (kwetsbare) mensen moet helpen of ondersteunen.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op ordelijkheid & vriendelijkheid
Voorbeeldberoepen: mediator, coach, psycholoog, nanny, thuishulp
30 Betrouwbaarheid
Betrouwbaarheid lijkt erg veel op betrouwbaar (soft skill 26). Grote verschil is dat betrouwbaar echt over de persoon zelf gaat en betrouwbaarheid over de bijdrage die iemand levert. Kan de organisatie ervan uitgaan dat iemand dat doet wat deze persoon behoort te doen? Ongeacht of dit empathisch of vriendelijk is.
Persoonlijkheidskenmerken: hoge score op ordelijkheid
Voorbeeldberoepen: accountant, kwaliteitscontroleur, toezichthouder
Bij elke soft skill is aangegeven welke persoonlijkheidskenmerken hierbij passen. De genoemde persoonlijkheidskenmerken zijn afkomstig uit de veelgebruikte big five persoonlijkheidstheorie. De 5 kenmerken waarmee je mensen volgens deze theorie kunt omschrijven zijn extraversie, vriendelijkheid (altruïsme), ordelijkheid (gedrevenheid), emotionele stabiliteit (stressbestendigheid) en openheid (creativiteit). De meeste soft skills hangen sterk samen met een of meer persoonlijkheidskenmerken. Dat is op zich ook wel logisch. Want soft skills zijn vaardigheden die je van nature bezit en dus iets zeggen over persoonlijkheid.
Welke persoonlijkheidskenmerken uit de big five theorie zijn nu het meest gevraagd? Werkgevers zijn vooral op zoek naar ordelijke mensen (15 keer) en extraverte mensen (11 keer). Daarnaast valt op dat vriendelijkheid 7 maal als gewenst persoonlijkheidskenmerk wordt gezien maar ook 4 maal juist een lage score op dit kenmerk wordt gevraagd. Vooral bij functies waarbij je juist niet te veel rekening met anderen moet houden maar van je eigen belang of dat van de organisatie moet uitgaan. Openheid wordt 8 maal gewenst en emotionele stabiliteit 7 maal.
Werf& vroeg begin 2022 aan Jobfeed alle online vacatures in Nederland te analyseren om te ontdekken wat voor soft skills het meest gevraagd zijn. Vervolgens heeft Jobpersonality deze kenmerken voor dit artikel geanalyseerd. Opvallend is dat veel genoemde soft skills erg op andere soft skills lijken. Er is met andere woorden erg veel overlap tussen de meest gevraagde soft skills. Of de gevraagde soft skills relevant zijn voor een vacature is niet onderzocht. Wel is bekend dat veel werkgevers zoeken naar het schaap met vijf poten. Hiermee wordt bedoeld dat de werkgevers te veel eisen stellen aan kandidaten. Soms worden zelfs conflicterende vaardigheden gevraagd. Een nieuwe werknemer moet bijvoorbeeld goed kunnen plannen en afspraken nakomen en tegelijkertijd heel flexibel zijn. Maar ordelijke mensen hebben juist moeite met plannen. Ook hebben veel werkgevers vooroordelen. Oudere werkgevers zouden bijvoorbeeld niet productief zijn. Maar als werkgevers moeite blijven hebben om mensen te vinden voor vacatures zullen ze op een gegeven moment minder eisen moeten gaan stellen.
